patates
1 . Patlıcangillerden, yaprakları ve sürgünleri acı bir bitki (Solanum tuberosum).2 . Bu bitkinin toprak altında oluşan, nişastaca zengin, yenebilen yumruları.
Boyu 60-80 cm’ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli otsu bir bitkidir. Bitkinin toprak altında kalan yumruları “patates” olarak bilinir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Patateste nişastadan başka belli bir oranda protein de bulunur; nişasta %20, protein %12'dir. Besin değeri 95 kaloridir. Bitkinin toprak üstü kısımlarında zehirli alkoloitler bulunmasına karşılık yumruları zehirli değildir. Ancak çimlenmiş patateslerde de bu alkoloitler teşekkül ettiğinden zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Patates yumrularında bulunan nişasta taneleri yumurta veya armut şeklinde olup, 70-100 mikron büyüklüğünde tanelerden ibarettir. Patates dış kabuk rengine göre sarı ile kırmızı, etine göre beyaz ve sarı olarak ayrılır. Sarı patates makbuldür. Patates tohumuna milva denir.
Kullanıldığı Yerler
Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinde yararlıdır. Karaciğer şişliğini de giderir. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Damar şişliğinde faydalıdır. Sert bir şey yutulduğu zaman yabancı maddenin vücuda zarar vermeden çıkartılmasını sağlar. Basur memesi, yanık ve çıbanların ağrılarını geçirir.Patates
Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara ve Karadeniz bölgeleri başta olmak üzere, bütün Türkiye’de yetiştirilir.Boyu 60-80 cm’ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli otsu bitkiler. Bitkinin toprak altında kalan yumruları “patates” olarak bilinir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Bitkinin toprak üstü kısımlarında zehirli alkoloitler bulunmasına karşılık yumruları zehirli değildir. Ancak çimlenmiş patateslerde de bu alkoloitler teşekkül ettiğinden zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Zehirlenme belirtileri sindirim sistemi bozuklukları, bol terleme ve halsizlikle kendini gösterir. Patates yumrularında bulunan nişasta taneleri yumurta veya armut şeklinde olup, 70-100 mikron büyüklüğünde tanelerden ibarettir.
Patates, yumrularından yetiştirilir. Ekimi, iklime göre mart veya nisanda yapılır. Her iklimde killi, kireçli olmayan her toprakta yetişmekle beraber, derin sürülmüş gübreli topraklar idealdir.
Patates, dış kabuk rengine göre sarı ile kırmızı, etine göre beyaz ve sarı olarak ayrılır. Sarı patates makbuldür. Memleketimizde Adapazarı’nın patatesi meşhurdur. Bunun yanında Niğde, Kayseri ve Ege bölgesinde çok yetiştirilmektedir. Yıllık ortalama 2.500.000 ton patates elde edilmektedir. Başlıca hastalıkları patates kanseri, mozayik hastalığı ve kurtlardır.
Patates, topraktan çıkarıldıktan sonra, toprak silolarda veya serin mahzenlerde saklanır.
Kullanıldığı yerler: Patateste nişastadan başka belli bir oranda protein de vardır. Nişasra % 20, protein % 2, besin değeri 95 kaloridir. Bundan dolayı patates, buğdayın az yetiştiği Avrupa memleketlerinde ekmek yerini tutan önemli bir besin maddesidir.
