Boylam

Kısaca: BOYLAM Alm. Länge (f), Fr. Longitude (f), İng. Longitude. Yeryüzünde herhangi bir noktadan geçen meridyenin (boylam yarı dairesi, tul yarı dairesi, nısfünnehar yarı dairesi) ana meridyen ve başlangıç meridyeninden (İngiltere'deki Greenwich Meridyeni) doğuya veya batıya doğru olan açısal uzaklığı. Nokta, ekvatorun kuzeyinde veya güneyinde bulunduğuna göre, bu iki meridyenin kutuplardan birinde teşkil ettiği açı. Bu açı kenarları ekvator yayı ve bu iki me ...devamı ☟

Boylam
Boylam

Boylam Alm. Länge (f), Fr. Longitude (f), İng. Longitude. Yeryüzünde herhangi bir noktadan geçen meridyenin (boylam yarı dairesi, tul yarı dairesi, nısfünnehar yarı dairesi) ana meridyen ve başlangıç meridyeninden (İngiltere'deki Greenwich Meridyeni) doğuya veya batıya doğru olan açısal uzaklığı. Nokta, ekvatorun kuzeyinde veya güneyinde bulunduğuna göre, bu iki meridyenin kutuplardan birinde teşkil ettiği açı. Bu açı kenarları ekvator yayı ve bu iki meridyen yayı olan küresel üçgenin kutuptaki açısıdır. Pratikte boylam, ana ve mahalli meridyen düzlemleri arasındaki açı diye tarif edilir ve ekvatordaki daire yayı olarak derece (°), dakika (') ve saniye (") ile ölçülür; buna “boylam derecesi” denir. Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların boylamı hep aynıdır.

Yay boylamı da denilen bu boylam derecesinin ölçülmesi ekvator çemberinin 360 derecesine göredir. Ana meridyen bu çemberi kendisinden doğuya ve batıya doğru, 180'er derecelik iki bölüme ayırır. Böylece “doğu boylamı” ve “batı boylamı” tabirleri ortaya çıkmıştır. Mesela İstanbul'un boylamı 28°58' 57" doğudur, sözü, bu şehrin meridyeni ile Greenwich Meridyeni arasında Greenwich'ten doğuya doğru, ekvatorda bu açıda bir yay bulunduğunu gösterir.

Dünya üzerinde bir yerin mevkiini tayin etmek için boylam tek başına kafi değildir. Geometrideki gibi bir koordinat sistemine ihtiyaç olduğundan ayrıca yeryüzündeki bu noktanın enlemini de bilmek lazımdır. (Bkz. Enlem)

Meridyenler arasında en geniş yer ekvatorda olup, uzunluğu yaklaşık olarak 112.088 metredir. Bu mesafe, kutuplara doğru gittikçe küçülür. Kuzey ve güney 40° enleminde 85.984 metreye; 60°de 55.682 metreye; 80° de 19.312 metreye düşer. Kutuplarda bu mesafe sıfıra iner. Bu uzunluk enlem derecesinin kosünüsü ile doğru orantılı olarak değişir. Yerküresi bir tam küre olmayıp geoid denen toparlak ve iki kutbu biraz basık bir şekle sahip olduğundan dolayı paralel daireleri arasındaki mesafe (meridyen yayının uzunluğu), paralel dairesi yayının uzunluğunun aksine kutuplara yaklaşması artar.

Meridyen kelimesi genellikle, kutuplardan geçen büyük dairelerin yarısı için kullanılır. Tam arkada kalan kısma çok kere "antimeridyen" bütününe de "meridyen dairesi" denir. Greenwich meridyeninin derecesi sıfırdır.

Farazi olarak yerküresi kutuptan kutuba 360 meridyene bölünmüştür. Yeryüzünün her noktası 24 saatte bir güneşin önünden geçtiği için görünüşte güneş bir saatte 360°:24=15° kat eder. Böylece bir saatlik zaman ölçüsünün 15 derecelik boylam farkına karşılık olduğu bulunur. Buradan 1 derecelik, 1 dakikalık ve 1 saniyelik açı cinsinden boylam farkının sırasıyla 4 dakika (1/15 saat), 4 saniye 4 salise (1/15 saniye) zaman değerine tekabül ettiği anlaşılır.

Güneş bir meridyenin tam üzerinde bulunduğu zaman o yer için öğledir. Boylam, öğle, çemberi olarak da ifade edilmektedir. Yukarıdaki değerlerden yararlanarak, boylam derecesi 28°58' ve 57" olan İstanbul ile Greenwich arasında 1 saat 55 dakika 55,8 saniyelik bir zaman farkı olduğu bulunabilir. Greenwich'te öğle iken (saat 12.00) İstanbul'da 13.56 olması gerekirse de, dünya saat dilimlerine göre, saat ayarları değişmekte olduğundan, İstanbul'daki saat o anda 14.00'ü gösterecek şekilde ayarlanmıştır. Çünkü Türkiye'nin saat ayarı İzmit'den geçen 30° meridyene göredir. Türkiye'de saat 12.00 iken güneş bu meridyen üzerindedir.

Harita bilimi, boylamla (pararel, meridyen, enlem, boylam vs.) ilgili ilmi çalışmalar çok eskiye dayanmaktadır. Halife Me'mun zamanında Ahmed (ölm.879) ve Mehmed (ölm.873) kardeşler, yerküresinin çapını ölçtüler. Yaptıkları aletlerle pekçok astronomi hesaplarını ortaya çıkardılar. Ayrıca Batruci, Biruni, Ali Kuşçu, Gıyaseddin Cemşid bu sahada dikkate değer çalışmalar yaptılar.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Boylam

Yeryüzündeki herhangi bir noktanın meridyen dairesiyle başlangıç olarak alınan Greenwich gözlemevinin meridyen dairesi arasındaki açı değeri, tul, tul derecesi, meridyen.

Boylam

Türkçe Boylam kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. longitude, angular distance measured east or west from the prime meridian (Geography)

Boylam

yeryüzündeki herhangi bir noktanın meridyen dairesiyle, başlangıç olarak alınan greenwich (griniç) gözlemevi'nin meridyen dairesi arasındaki açı değeri, tul.

Boylam

Türkçe Boylam kelimesinin Fransızca karşılığı.
longitude [la]

Boylam

Türkçe Boylam kelimesinin Almanca karşılığı.
Länge, Längengrad

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Boylam Resimleri

Boylam (kitap)
6 yıl önce

okyanuslarda bulundukları boylamı hesaplayabilecekleri herhangi bir araç olmadan dolaşmışlardır. Pek çok bilim adamı boylam sorununun gökyüzündeki yıldızların...

Boylam (kitap), 2004, Bilim kitapları, ISBN, Türkçe, Dava Sobel, John Harrison, Kronometre, TÜBİTAK Yayınları
Gökyüzü koordinat sistemi
6 yıl önce

içeriden baktığımızda enlem ve boylamlar gökyüzü koordinatlarına benzer hale gelir. Ancak, gökyüzü koordinatları enlem ve boylam olarak değil, dik açıklık...

Zaman dilimi
2 yıl önce

zaman dilimi yaklaşık 15 derecelik boylama göre dizilmiştir. Zaman dilimleri Greenwich, İngiltere'deki 0 derece boylamından başlar (bakınız UTC) ve doğuya...

Saat dilimi, Coğrafya, Greenwich, Taslak, UTC, İngiltere
Coğrafi koordinat sistemi
2 yıl önce

yarıkürelerine böler. Boylam (kısaltması: λ, lambda ya da Lon.) yeryüzündeki bir noktadan geçerek iki kutbu birleştiren boylam çizgisi ya da meridyenin...

Coğrafi koordinat sistemi, Babil, Batlamyus, Boylam, Coğrafya, Dünya, Enlem, Küresel koordinat sistemi, Taslak, Çember
Hasanpaşa, Malazgirt
6 yıl önce

uzaydan görüntü siteleri: boylam=42.4984,{{{boylam}}}&spn=0.1,0.1&t=k&om=1 Google, boylam=42.4984&mag=6 Yahoo, boylam=42.4984~{{{boylam}}}&style=h&lvl=9 Microsoft...

Hasanpaşa, Malazgirt, 8, Akalan, Malazgirt, Bahçe, Malazgirt, Bulanık, Muş, Cami, Doğu Anadolu, Fırat Nehri, Hasköy, Muş, Hayvancılık, Karasal iklim
Kuzey Kutbu
2 yıl önce

Arktik Okyanusu'nun tam ortasındadır. Dünya'nın pek çok yerinde, yerel saat boylam tarafından belirlenir ki, günün saati az ya da çok güneşin konumu ile eş...

Kuzey Kutbu, 1979, 2009, ABD, Antarktika, Arktika, Birleşmiş Milletler, Danimarka, Dünya, Eksen, Finlandiya
Kronometre
2 yıl önce

balina avcılarınca geri getirilmiştir. Boylam (kitap) bu ilkleri anlatır. Kronometrenin icadı ile, denizlerdeki boylam problemi olarak bilinen sorun çözülmüş...

Meridyen
2 yıl önce

Meridyen ile şu maddeler kastedilmiş olabilir: Meridyen ya da boylam, Dünya üzerindeki aynı boylama sahip noktaların birleşmesi ile oluşan yarım daire şeklindeki...

Meridyen, Boylam, Enlem, Koordinat